Bilgisayarın tavla oynaması nasıl olur?

Konu: Bilgisayarın tavla oynaması nasıl olur? Ptsi Tem. 07, 2008 9:41 pm

İngilizce
adı 'backgammon' olan, bizde ise İtalyanca 'tavola'dan geçmiş ismi ile 'tavla'
olarak bilinen oyun, şans ve kabiliyetin çok güzel dengelendiği, kazanmak için
ikisinin de gerekli olduğu, toplumun her seviyesinde ve her yerde oynanabilen
bir oyundur.

Tavla o kadar bilinen bir oyundur ki, burada kurallarından bahsetmek bile ayıp
olabilir. Tavlanın bilinen en eski oyunlardan biri olduğu, 5 000 yıl evvel
Mısırlılar tarafından oynanmaya başlandığı, Yunanlılar ve daha sonra da
Romalılar tarafından oynanıp Avrupa'ya yayıldığı biliniyor. Bu günkü oynanış
kuralları 17. yüzyılda İngiltere'de tekrar düzenlenmiş, 20. yüzyılın
başlarında, 1920'lerde ise çift zarla oynanmaya başlanmıştır.

Tavla, kırda, kahvede oynanabilmesi bakımından basit bir halk oyunu olarak
bilinmesine rağmen satranç gibi stratejik bir savaş oyunu olup en az onun
kadar, hatta araya şans faktörünün de girmesi ile ondan daha zor bir oyundur.

Sonraki hamleleri düşünmeyi zorlaştıracak şans faktörü oyuna eğlenceli bir yan
katar. Oyunu kazandığınızda bunu kabiliyetinize yorarken, kaybettiğinizde de
kötü şansınızı suçlayabilirsiniz. Ancak tavla şampiyonları şansın yanında
oyunda, ihtimaller hesabını, tahayyül ve sezgi yeteneklerini hatta psikolojik
faktörleri bile kullanırlar.

Günümüzde bilgisayarda, internet aracılığıyla dünyanın öbür ucundaki kişilerle
tavla oynanabiliyor. Bilgisayarla karşılıklı tavla oynayabileceğiniz çok güzel
programlar var. Ne var ki bu programlar amatör bir seviyeden öteye
geçemiyorlar. Satrançta olduğu gibi dünya şampiyonlarını bile yenebilecek
programlar üretilemiyor.

Bir bilgisayarın herhangi bir oyunu bir insan kadar veya daha iyi oynayabilmesi
için ya insandan daha akıllı olması yahut da belirli bir sürede insandan daha
çok iş yapabilmesi gerekir. Oyun programlarında genel strateji akıl üzerine
kurulamaz. Program bir insanın yapamayacağı kadar kısa bir sürede, ilerde
yapılabilecek hamleleri ve karşı oyunları hesaplayabilecek şekilde hazırlanır.

Satranç oyununda her bir oyuncunun bir hamlede yapabileceği 20-30 değişik
hareket vardır. Tavlada ise her iki zarı attığınızda zaten 21 tane değişik
pozisyon gelme olasılığı vardır. Bu her bir pozisyon da en az 4-6 değişik
şekilde oynanabileceği, bir de çift atıldığında 4 kere oynanabileceği
faktörlerini de hesaba katarsak, sadece bir kerede tavlada kaç değişik oyun
oynama olasılığı olduğu ortaya çıkar.

İşte bu durum tavla oyununun herhangi bir anında çok ileriye bakmayı, sonraki
hamleleri görebilmeyi ve tedbir almayı zorlaştırır. En basit bir hesapta bile
görülebilir ki tavlada 3 kere zarları atışta oynanabilecek pozisyon sayısı 250
milyona ulaşır. Bunun analizini yapabilmek bilgisayar için bile zordur.

Satranç gibi oyunlarda, bir kerede yapılabilecek hamleler hesaplanırken en
mantıksız ve yapılmaması gereken hamleler çıkarıldığında geriye oynanması
mümkün 5 bilemediniz 10 hareket kalır. Halbuki tavlada her seferinde atılan
zara bağlı olarak 21 değişik seçenek vardır. İşte bu nedenle programlamada arka
arkaya olabilecekler için bir fonksiyon türetip, yazılım yapabilmek içinden
çıkılmaz bir hale gelir.

Tavlada bir başka faktör de zamandır. Oyunun herhangi bir kademesindeki durumu
kavramada geçen zaman açısından insan, bilgisayardan hala üstündür. Tabii bu
arada pulları kırma, kritik yerlerde kapı alarak rakibin zarı ne gelirse gelsin
onu oynatmama, gele atma gibi durumlar da göz önüne alınırsa, bilgisayarın
tavla oyununda niçin çok başarılı olamadığı ortaya çıkar